
Μελέτη από τις ΗΠΑ συνδέει την καθημερινή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προ-καρκινικών αλλοιώσεων στο παχύ έντερο, σύμφωνα με δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό “JAMA Oncology”. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες κάτω των 50 ετών, που καταναλώνουν πολλές μερίδες τέτοιων τροφών καθημερινά, διατρέχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης πολυπόδων στο έντερο.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Mass General Brigham Cancer Institute στο πλαίσιο της διεθνούς ομάδας Cancer Grand Challenges PROSPECT, υπό την καθοδήγηση του γαστρεντερολόγου Dr. Andrew Chan. Τα δεδομένα αντλήθηκαν από τη μακροχρόνια προοπτική έρευνα Nurses’ Health Study II, η οποία ξεκίνησε το 1989 και περιλαμβάνει 29.105 γυναίκες νοσηλεύτριες.
Οι συμμετέχουσες κατέγραφαν ανά τετραετία τις διατροφικές τους συνήθειες μέσω ερωτηματολογίων, ενώ παράλληλα παρείχαν στοιχεία από τουλάχιστον δύο κολονοσκοπήσεις πριν από την ηλικία των 50 ετών, ώστε να εντοπιστούν τυχόν πολύποδες ή άλλες αλλοιώσεις.
Κύρια ευρήματα
Οι γυναίκες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων —περίπου δέκα μερίδες ημερησίως— είχαν 45% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης «συμβατικών αδενωματωδών πολυπόδων» σε σχέση με όσες κατανάλωναν τρεις μερίδες την ημέρα.
Δεν εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική σχέση με άλλου τύπου αλλοιώσεις, όπως οι serrated lesions. Η ανάλυση έλαβε υπόψη παράγοντες, όπως ο δείκτης μάζας σώματος, ο διαβήτης τύπου 2, η κατανάλωση φυτικών ινών, το κάπνισμα και η φυσική δραστηριότητα — και η συσχέτιση παρέμεινε. Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχουσες λάμβαναν το 35% των ημερήσιων θερμίδων τους από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.
Πιθανοί μηχανισμοί
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα χημικά πρόσθετα και συντηρητικά, που περιέχονται στα έτοιμα προϊόντα, μπορεί να επηρεάζουν το μικροβίωμα του εντέρου ή να προκαλούν χρόνια φλεγμονή. Επίσης, η υψηλή περιεκτικότητα αυτών των τροφών σε ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά ενδέχεται να συνδέεται με παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο, παράγοντες, που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου.
Ένας ακόμη πιθανός μηχανισμός είναι η διαταραχή του εντερικού επιθηλίου, καθώς η συνεχής κατανάλωση πολύ επεξεργασμένων προϊόντων μπορεί να επιβαρύνει το τοίχωμα του εντέρου και να διευκολύνει την εμφάνιση πολυπόδων.
Περιορισμοί της έρευνας
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η διατροφή αξιολογήθηκε μέσω αυτο-αναφορικών ερωτηματολογίων, γεγονός, που μπορεί να εισάγει σφάλματα. Επίσης, ο ορισμός του τι θεωρείται «υπερεπεξεργασμένο τρόφιμο» δεν είναι απόλυτος, ενώ η μελέτη εξέτασε μόνο την εμφάνιση πολυπόδων και όχι την ανάπτυξη καρκίνου.
Παρότι δεν αποδεικνύεται άμεση αιτιότητα, τα δεδομένα δείχνουν ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της υπερβολικής κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφών και των προ-καρκινικών αλλοιώσεων. Οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη μείωσης της κατανάλωσης τέτοιων προϊόντων, ιδιαίτερα στις νεότερες γυναίκες, και συνιστούν συστηματικότερο έλεγχο με κολονοσκόπηση σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Σε πολιτικό επίπεδο, τα ευρήματα επαναφέρουν τη συζήτηση για ρυθμιστικά μέτρα, που αφορούν την επισήμανση και προσβασιμότητα των υπερεπεξεργασμένων τροφών, καθώς και την ανάγκη ενημέρωσης του κοινού για τη σχέση διατροφής και υγείας του εντέρου.
Η έρευνα προσθέτει νέα στοιχεία στη συζήτηση για το πώς η ποιότητα της διατροφής επηρεάζει την υγεία. Αν και δεν αποδεικνύει ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα προκαλούν καρκίνο, ενισχύει την άποψη ότι η συστηματική κατανάλωσή τους μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση πρώιμων αλλοιώσεων στο έντερο.