Η προειδοποίηση υπήρχε, αλλά κανείς δεν περίμενε ότι θα γινόταν τόσο γρήγορα πραγματικότητα. Σύμφωνα με μελέτη της Microsoft που ανέλυσε τη χρήση του εργαλείου Copilot, οι μεταφραστές και οι διερμηνείς βρίσκονται στην κορυφή των επαγγελμάτων που μπορεί να αντικατασταθούν σχεδόν ολοκληρωτικά από την τεχνητή νοημοσύνη: το 98% των καθημερινών τους εργασιών μπορεί να εκτελεστεί από ένα σύστημα όπως το Copilot, με παρόμοια αποτελεσματικότητα. Μόλις λίγους μήνες αργότερα, ο αντίκτυπος αυτού του «ψηφιακού σεισμού» είναι ήδη ορατός.

Η Μπάρμπαρα Μπεάτρις Λαβιτόλα, ιδρύτρια της BBL Global Translation, μιας εξειδικευμένης εταιρείας μεταφράσεων με έδρα τη Βαρκελώνη, περιγράφει στην ABC με ωμή ειλικρίνεια την κατάσταση: «Η AI εξαφάνισε από τη μια μέρα στην άλλη τον τζίρο μας. Χάσαμε το 90% των εσόδων, αναγκαστήκαμε να απολύσουμε έμπειρους συνεργάτες, παρότι οι πελάτες μας ήταν ικανοποιημένοι». Η εταιρεία της δραστηριοποιούνταν σε μεταφράσεις τεχνικών, νομικών και επιστημονικών εγγράφων υψηλής εξειδίκευσης, που απαιτούν ακρίβεια και απόλυτη εμπιστευτικότητα. «Μεταφράζαμε νομικά κείμενα, οικονομικές συμβάσεις, τεχνικά εγχειρίδια για σιδηροδρομικά έργα – πάντα από ειδικούς μηχανικούς και γλωσσολόγους», εξηγεί.

Ωστόσο, η αγορά άλλαξε δραματικά με την εξάπλωση των συστημάτων DeepL, ChatGPT και πλέον του Copilot της Microsoft. «Οι πρώτοι που στράφηκαν σε αυτά ήταν οι δικηγόροι», λέει η Λαβιτόλα. «Χρησιμοποιούν την AI για την πρώτη μετάφραση και βάζουν τους ασκούμενους να κάνουν απλώς διορθώσεις. Μας ζητούν να “πιστοποιήσουμε” το κείμενο χωρίς να το ελέγξουμε – σχεδόν προσβάλλονται όταν επιμένουμε να το ξαναδούμε».

Παρά τις τεχνολογικές της γνώσεις – έχει σπουδάσει στη Università Cattolica του Μιλάνου και στο Imperial College του Λονδίνου – η Λαβιτόλα δεν περίμενε ένα τέτοιο σοκ. «Ημουν από τους πρώτους που πειραματίστηκαν με την ψηφιακή υπογραφή και τη χρήση blockchain στις μεταφράσεις. Πίστευα ότι η τεχνολογία θα φέρει εξέλιξη, όχι κατάρρευση. Δεν φανταζόμουν όμως ότι η μαζική, δωρεάν διάθεση της τεχνητής νοημοσύνης θα άλλαζε τόσο ριζικά την αγορά: ξαφνικά η ταχύτητα και το χαμηλό κόστος έγιναν σημαντικότερα από την ποιότητα».

Η πιο ανησυχητική αλλαγή, όπως επισημαίνει, είναι η απώλεια της εμπιστευτικότητας. «Παλαιότερα, οι πελάτες μάς υπέγραφαν συμφωνίες μη αποκάλυψης πληροφοριών (NDA). Τώρα ανεβάζουν ευαίσθητα έγγραφα στο ChatGPT ή στο DeepL χωρίς κανέναν δισταγμό». Η πτώση ήρθε αστραπιαία: «Μέχρι τον Φεβρουάριο ο τζίρος μας αυξανόταν. Τον Μάρτιο χάσαμε το 90%. Πελάτες που μας έδιναν 20.000 ευρώ τον μήνα τώρα μας δίνουν δύο ή τρεις χιλιάδες». Η Λαβιτόλα αναγκάστηκε να απολύσει project managers και συνεργάτες που συντόνιζαν μεταφραστές ανά τον κόσμο.