Η Γροιλανδία, το μεγαλύτερο νησί του πλανήτη, δεν είναι τόσο σταθερό όσο μας δείχνουν οι χάρτες. Σύμφωνα με νέα διεθνή έρευνα, η χερσαία μάζα της χώρας κυριολεκτικά συστρέφεται και παραμορφώνεται, καθώς επί χιλιάδες χρόνια συσσωρεύεται πάγος – και σήμερα λιώνει με ανησυχητικούς ρυθμούς. Το αποτέλεσμα είναι ένα αργό αλλά συνεχιζόμενο γεωλογικό «λίφτινγκ» που θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά την πλοήγηση, τις χαρτογραφήσεις και την κατανόησή μας για την κλιματική μεταμόρφωση του πλανήτη.
Μια ομάδα γεωφυσικών από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δανίας (DTU) ανέλυσε δεδομένα 20 ετών από 58 σταθμούς GPS σε όλη τη Γροιλανδία. Τα στοιχεία αποκάλυψαν πως το νησί μετακινείται περίπου 2 εκατοστά προς τα βορειοδυτικά κάθε χρόνο. Ταυτόχρονα, το έδαφος σε ορισμένες περιοχές διαστέλλεται και σε άλλες συστέλλεται, δημιουργώντας μια διαρκή «ζύμωση» στη γεωλογική του δομή.
«Συνολικά βλέπουμε ότι η Γροιλανδία γίνεται ελαφρώς μικρότερη – προς το παρόν», εξηγεί ο επικεφαλής ερευνητής, γεωφυσικός Ντάνιαλ Λόνγκφορς Μπεργκ. «Με τους ρυθμούς τήξης των πάγων όμως, αυτή η τάση ίσως αντιστραφεί στο μέλλον».
Πίσω από αυτή την εντυπωσιακή κινητικότητα βρίσκονται τρεις δυνάμεις που δρουν ταυτόχρονα: η αργή ώθηση και έλξη των τεκτονικών πλακών, η ανύψωση του εδάφους λόγω της μείωσης των πάγων στο παρόν, αλλά και η ακόμη πιο μακροχρόνια ανάκαμψη από την πίεση που άσκησαν οι παγετώνες πριν από 26.000 χρόνια – η λεγόμενη Γλασιακή Ισοστατική Προσαρμογή.
Οι επιστήμονες κατάφεραν για πρώτη φορά να «ξεχωρίσουν» αυτές τις δυνάμεις με τη βοήθεια χιλιάδων ακόμη GPS μετρήσεων στη Βόρεια Αμερική και εξελιγμένων προσομοιώσεων. Η νέα εικόνα που προκύπτει βοηθά στην ακριβέστερη πρόβλεψη του πώς θα συμπεριφερθεί η Γροιλανδία όσο οι πάγοι συνεχίζουν να λιώνουν.
Και αυτή η γνώση δεν αφορά μόνο τη γεωεπιστήμη: επηρεάζει την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και τις χαρτογραφήσεις σε μια εποχή όπου η Αρκτική ανοίγει νέους εμπορικούς διαδρόμους. Στην κυριολεξία, ακόμη και τα «σταθερά» σημεία αναφοράς στις συντεταγμένες μετακινούνται σιγανά, αλλά σταθερά.
Αν η Γροιλανδία είναι ένα από τα πρώτα μέρη όπου ο πλανήτης «φωνάζει» για την κλιματική αλλαγή, τότε αυτές οι υποδόριες κινήσεις δείχνουν πόσο βαθιά και δομική είναι η ανατροπή που ήδη συντελείται. Και όσο ο πάγος συνεχίζει να εξαφανίζεται, η Γη κάτω από τα πόδια μας –κυριολεκτικά– δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια.
